April is de maand van de Vegan Challenge. Nu eet ik inmiddels ruim 18 jaar vegetarisch uit principiële overwegingen, maar toch voelde veganistisch eten als een ver-van-mijn-bed-show. Ik ben immers verknocht aan kaas; oude kaas, blauwe kaas, kaasfondue, kaas-tosties…Yum!. Het idee van geen kaas ‘mogen’ eten heeft me eerder altijd tegengehouden om volledig veganistisch te gaan eten. Maar ja, eigenlijk vond ik mezelf wat hypocriet zolang ik wel dierenproducten bleef consumeren. Toen de jaarlijkse Vegan challenge er weer aan kwam, leek dit me het uitgelezen moment om samen met lief een maand echt ‘Vegan te gaan’. Nu is het 1 mei en hebben we de maand achter de rug. Hoogste tijd om na te gaan wat levert dat nu op – een maand veganistisch eten?
Waarom eigenlijk vegan ipv vegetarisch?
Eerst even het waarom. Want als je volledig vegetarisch eet doe je het eigenlijk al heel erg goed toch- qua klimaatoverwegingen en dierenleed? Recentelijk ben ik me echter meer gaan verdiepen in de invloed van de melk en ei-productie op het bestaan van de vleesindustrie en deze is (helaas) niet te ontkennen groot en direct. Het komt erop neer dat als ik er voor kies om melkproducten en eieren te eten, ik direct bijdraag aan het slachten van haantjes, kalveren, bokjes en rammen. Immers, om melk en eieren te kunnen produceren voor de menselijke consumptie zijn er altijd, koeien, schapen, vrouwelijke geiten en hennen nodig die kleintjes of eieren krijgen. De helft van deze kleintjes zijn vrouwelijk en gaan terug de melk of eierindustrie in, maar de andere helft zijn mannelijk en daarvoor hebben we geen andere bestemming dan de slacht; in Nederland of in het buitenland. Dit is een hard en onweerlegbaar feit, hoezeer ik ook zou willen dat het anders was. Als ik er principieel voor kies om geen dieren te willen doden voor mijn consumptie, dan moet ik dus stoppen met het consumeren van alle dierlijke producten….
Daarbij, we zijn met steeds meer mensen op deze aarde. We hebben steeds meer eten nodig om iedereen te kunnen voeden en ook nu lukt dat niet eens. Vlees en dierlijke producten vragen meer tijd, energie, water en grondstoffen om te produceren dan plantaardige producten, even het dierenleed van de bio-industrie weggelaten. Zouden we allemaal vegetarisch of geheel plantaardig eten, dan hebben niet alleen veel meer mensen te eten, maar dragen we bovendien bij aan een beter klimaat met significant minder Co2 uitstoot, dierenvoer op basis van soja en watergebruik.
Ok, reden genoeg dus om veganistisch te eten, of het in ieder geval te gaan proberen. Maar stiekem voelt het ook als een grote keuze. Om het allemaal wat behapbaarder te maken is de Vegan Challenge-maand een mooie mogelijkheid om het gewoon maar eens te proberen, samen met vele virtuele medestanders. Een maand is een overzichtelijke periode en mijn lief en ik besluiten dan ook de maand april tot vegan-test maand te maken. We bannen gewone mayo en de vega-paté (helaas niet vegan!) uit de koelkast, gaan op een tostie-dieet en leggen ons toe op een maandje puur plantaardig. Hoe dat was? Nou zo!
Bevinding 1: Dierlijke stoffen zitten in heel erg veel normale producten
De eerste keren naar de supermarkt als vegan-nit-wit is het even wennen en bestaat ons bezoek vooral uit etiketten lezen. Wat meteen opvalt is dat er melk-of ei-achtige substanties in heel veel gewone producten zitten in de vorm van melkpoeder, melkeiwit, wei-poeder, scharrel-ei, etc. Zelfs de paprikachips waar mijn lief zo dol op is bevat wei-poeder. Wie bedenkt dat?! Ook de vega-burgers zijn vaak helaas niet vegan, op de groenteburgers na. Wil je even snel iets eten, dan zijn alle pizzas geen optie vanwege de aanwezigheid van vlees/kaas en ook de afdeling met de stoom-en magnetronmaaltijden is een no-go area. We kwamen op een avond ‘snel-even-iets-halen’ uiteindelijk uit op een bulgur en falafel maaltijdsalade die de zware test nog net doorstond.
Voor het gewone avondeten als je wel tijd hebt is veganistisch eten eigenlijk niet eens zo anders dan dat we al aten; veel Aziatisch eten is sowieso al veganistisch. We eten tofu of tempeh met roerbakgroenten, maken Indiase groentecurries, groente- of misosoep, pasta met groentesaus en eten burrito’s met bonenvulling. We komen zelfs op het fantastische idee dat we ‘Pindakaasfondue’ noemen waarbij we gebakken tempehrepen, groentereepjes, ovenfrietjes en brood in de zelfgemaakte pecel dopen (merk: Karangsari bij de toko). Ideaal!
Qua smeersels op brood is het wel even goed nadenken (zelfs in kokosbrood zitten dierlijke stoffen!) zeker als je geen zoet wilt. Alle kaasproducten zijn uitgesloten uiteraard. De vega (smeer)worst bevat ei en dus komen we uit op de bakjes hummus, baba ganush en soortgenoten. De bakjes hummus gaan er zo snel doorheen met z’n tweeën dat we overstappen op het zelf maken van hummus. Veel goedkoper en zo simpel dat het stom is dat we dat niet eerder hebben gedaan. Bovendien ontdekken we dat hummus met een flinke dot tabasco een topper is! Lief bedenkt bovendien een nieuwe tostie-variant die mij in eerste instantie doet gruwelen: Tostie met Pindakaas en hummus- en natuurlijk gewoon ketchup erbij :-). Toch is de beste optie voor op brood wat mij betreft: de gerookte tofu met kruiden. Zo bizar lekker! (alleen verkrijgbaar bij de bio-winkel).
Ik merk al in de eerste dagen vegan eten dat het mijn bewustzijn verruimt. Ik vond mezelf al best bewust met mijn vegetarisme maar ik merk dat ik toch heel anders over ons voedsel ga nadenken. Wat worden er veel dierlijke stoffen gebruikt in gewone producten en is dat eigenlijk wel nodig? Kan alle varkensgelatine (of halal rundergelatine for that matter) niet gewoon vervangen worden door het stabiele agar agar (zeewier)? Er is als vega/vegan nauwelijks een dropje of snoepje te eten…! En waarom maken de producenten de vegaburgers eigenlijk niet gewoon meteen vegan in plaats van alleen vegetarisch? Dan bereik je toch meteen een nog grotere doelgroep? Zouden de Vegetarische Slager en Vivera niet juist bij uitstek een goed voorbeeld moeten geven en alle dierlijke producten moeten bannen om hun producten plantaardig en daarmee oprecht diervriendelijk te maken?
Bevinding 2: Als vegan eet je heel veel groenten
Ja, logisch natuurlijk. Maar het is even wennen om altijd zoveel groenten in huis te moeten hebben. De avondmaaltijden zijn lichter verteerbaar doordat ze totaal plantaardig zijn en dus maak je net iets meer dan normaal. Liefst eten we biologisch maar met deze aantallen groenten is dat bijna onbetaalbaar. Gelukkig is de turk dichtbij. Daarbij helpt het toevoegen van kikkerwerten, bonen en zwaardere groenten als pompoen aan je gerecht. Wil je het zo verantwoord mogelijk doen, dan kan je eten naar de seizoenen en die groenten eten die in seizoen zijn. Bespaar je ook meteen op de kosten. Hier een handige site voor op je koelkast!
Bevinding 3: Er zijn producten die per ongeluk veganistisch zijn!
Als newly fledged vegan’s wilden we soms gewoon ook even snacken. Gelukkig kan dat nog steeds met een frietje ketchup of (soms) pindasaus. Ook snacken thuis kan! De Albert Heijn heeft bamischijven die zowaar veganistisch zijn en we hebben ze meteen even getest. Tip: lekker als een soort burger op een broodje met een laagje pindasaus :-). Daarbij; Paprika chips staat op de zwarte lijst, maar naturel en bolognese kan dan weer vaak wel! Een hele lijst aan ‘per ongeluk’ veganistische producten uit de supermarkt vind je hier.
Bevinding 4: Going Vegan betekent niet alleen weglaten
Niet ieder plantaardig dieet is bij uitstek een gezond dieet. Als ik alleen bananen eet, eet ik wel vegan maar ben ik niet gezond bezig. Wil ik mijn HB op pijl houden en eiwitinname en algehele vitamine en mineralen-inname goed houden, dan merk ik dat ik er goed aan doe om alternatieven en supplementen te nemen. Dat deed ik al als vegetarier, maar nu ik niets dierlijks meer binnenkrijg, is dat van nog meer belang. Dus eten we tofu, tempeh, vegan ‘vis’ op de barbeque en meer noten en peulvruchten. Om de inname van belangrijke voedingsstoffen te vergemakkelijken hebben we een nieuwe routine thuis: de (groene, gele, rode) smoothie. Onder het mom van ‘een goede start is het halve werk’ – starten we iedere dag met een smoothie waar we allerlei gezonds aan toevoegen: Chia en lijnzaad, macca en wheat grass poeder, algen, kurkuma, verse gember, eiwitpoeder (uit hennep) met een dagelijks wisselende sap, groentes en fruit en in wisselende combinaties. Spinazie, avocado, bessen, banaan, sinaasappel, wortel, selderij, mango etc etc: van alles is al de blender in verdwenen met soms een heel geslaagd, en soms wel een erg gezond smakend resultaat. ‘s A avonds hebben we de kaas vervangen voor gistvlokken die net dat beetje hartige smaak toevoegen aan Italiaanse gerechten. Toegegeven, het is echt anders dan smeltende mozzarella, maar ja. Voor erbij neem ik multivitaminen voor vegetariers, af en toe wat extra actieve vitamine B’s en volledig veganistische algenolie capsules (bv van Arctic Blue) die rijk zijn aan de broodnodige omega-3 DHA. Al met al voel ik me fysiek gezien niet anders dan een maand geleden, maar dat zou wellicht meer tijd dan een maand nodig moeten hebben.
Bevinding 5: (Uit) Eten doe ik gericht of anders liever niet
Als ik ergens zit te werken vind ik het soms lekker om te blijven lunchen. Een vegan lunch zit er niet altijd in dus eet ik liever thuis, maar Gys in Utrecht verraste me met een vegan hotdog broodje dat nog bijzonder tasty was ook. In de afgelopen maand had ik qua vegan zijn enkele eet-uitdagingen op de planning: een etentje in Amsterdam, een familiediner, Pasen vieren bij de ouders en schoonouders, uit eten met vriendinnen, mijn eigen lange yogaweekend en een weekendje tangodansen in Berlijn. Hoe doe je dat dan als je vegan bent? Alles loste zich op: mijn vlees-etende eet-date nam ik mee naar het Amsterdamse en volledig veganistische Meatless District in de Baarsjes waar zelfs hij was weggeblazen door de mega smaakvolle brandnetelsoep. Het Indische familiediner ter ere van de 93e verjaardag van mijn Indische oma verliep heel soepeltjes omdat het indo eten was (en dus veel tofu en tempeh beschikbaar was). Voor de zekerheid en om te checken of er niet overal trassi in zou zitten belden we even van te voren. In het telefoontje vroeg de lieve dame ons aandoenlijk: ‘Er zit wel kokosmelk in, is dat ok?’ :-).
Net voor Pasen kreeg ik een verschrikt berichtje van mijn moeder: ‘Maar wat eet je dan met de paasbrunch!??? Ik heb alle paaseieren al in huis!’, schreef ze me. ‘Oh ja; Pasen! Hoe doen we dat nu?’ vroeg ik mijn lief, denkend aan ons traditionele paaseieren zoeken en de paasstol van mijn moeder. Gelukkig is ze niet voor een gat te vangen en zochten we wel de eieren in de tuin voor mijn ouders, maar aten we een lekkere fruits-moothie en groentensoep met versgebakken broodjes. ‘s Avonds aten we mijn moeders home-made Indische soto ayam (rijkgevulde kippensoep) en die was altijd al voor ons zonder de ayam (kip), maar was nu wel een beetje kaal geworden zo ook zonder de eitjes. Maar ach, in sambal gebakken tempeh maakt veel goed! De volgende dag had schoonmoeder Erna ook goed uitgepakt en besloten om voor ons niet anders te koken maar gewoon iedereen veganistisch te laten eten! Dus stonden er kipnuggets zonder kip op tafel en was er een toetje van kokosyoghurt. Iedereen at heel lief mee zonder morren.
Toen ging ik uit eten met vriendinnen bij Canvas, het restaurant boven in het Volkshotel, en dat bracht me een hele leuke verrassing: Er stond niets veganistisch op de kaart, maar ze hadden duidelijk eerder met dit bijltje gehakt en de serveerster verzekerde me dat de chef me zou verrassen met wat lekkers. Dat deed hij/zij! Vooraf een tastie veganistisch pizzaatje met bloemkoolschaafsel wat precies op kaas leek (maar het duidelijk niet was) en als hoofdgerecht een gele rijst ‘risotto’ met gegrilde groenten. Kijk, zo kan het ook!
Het weekend erna volgde mijn eigen yogaweekend waar we vier maaltijden samen aten met de groep van 11 dames. Ik wilde mijn nieuwe eetstijl nu niet meteen aan alle aanwezigen opleggen, dus had ik onze kok Jetske (van Tribal Bite) gevraagd alleen een beetje rekening te houden met mijn veganistisch zijn, waar ze kon. Gelukkig is haar heerlijke eten altijd vegetarisch en kreeg ik af en toe iets apar, maar was het avondeten nog vaak veganistisch ook. Er kwamen heerlijke dosa’s langs met kikkererwtenvulling, bossoep met zelfgeplukt ‘onkruid’, Indiase Dahl met rijst, en verse vijgen gedoopt in pure chocolade. Heaven! Jetske had ik het liefst mee naar huis genomen.
Bevinding 6: Berlijn is een vegan walhalla!
Hadden wij even mazzel dat de Tango marathon waar we ons voor hadden ingeschreven in Berlijn was! We wisten het al een beetje, maar nu is het zeker: Berlijn is voorloper op Nederland voor wat betreft veganisme. Er zijn zoveel leuke plekjes die veganistisch zijn of vegan eten aanbieden, er zijn zoveel vegan opties in gewone supermarkten en ze hebben zelfs een helemaal veganistische supermarkt! We hebben afgelopen weekend genoten van vegan burgers in allerlei soorten en maten bij Let it Be (Treptower Str. 90), 50 euro aan vegan vis, worstjes, kaas en home-made gerookte tofu gekocht bij all-vegan supermarkt Dr. Pogo (Karl-Marx-Platz 24), de meest verrukkelijke vegan taartjes gegeten bij Vux (Wipperstrasse 14), en soya ijs gesmikkeld bij Mos Eisley (Herrfurthpl. 6) – alles in de wijk NeuKoln. Onderweg zijn we nog zoveel andere plekjes tegengekomen die vegan friendly of totaal vegan waren en niet zouden misstaan in het hippe Amsterdam.
Bevinding 6: Doordat ik vegan eet vergroot ik ook het bewustzijn van anderen
Mensen in mijn omgeving weten niet beter dan dat ik vegetarisch eet en dat is eigenlijk nooit meer een probleem. Ook restaurants zijn er grotendeels (in de randstad althans) op ingesteld en mensen zijn zelden nog verbaasd over mijn vegetarisme. Slechts zelden vraagt iemand me waarom ik daarvoor kies. Veganistisch zijn bleek echter iets heel anders. Ik heb al jaren niet meer zo uitgebreid gesproken over eten als deze maand. Zowel met mijn vriendinnen als met mensen op het yogaweekend spraken we over het hoe en waarom van veganisme. En wat was dat leuk! Alleen al doordat ik kies om anders te eten komt er een gesprek op gang dat mensen net wat anders kan laten denken over voedsel, net zoals dat ook bij mij gebeurde toen ik met veganisten sprak. Een van de yogadeelnemers besloot het toch ook maar eens te gaan proberen nadat we er uitgebreid over hadden gesproken. Ook de mensen om mij en mijn lief heen kwamen meer dan voorheen in aanraking met de veganistische manier van eten – soms tegen hun wil in; mijn (schoon)ouders, mijn vriendin toen we kwamen eten, de mensen van het yogaweekend. En zo zijn er wellicht allemaal zaadjes geplant om net iets bewuster met eten om te gaan en met nog meer respect voor dieren onszelf te voeden. Wie weet…..
Bevinding 7: Dit is prima te doen!
Ok, soms is het even moeilijk om vegan te zijn: Als je zin hebt in een (echte) tostie met kaas, als je langs de verse kazenafdeling loopt in de Appie, of als je in Frankrijk bent. Maar eigenlijk valt het allemaal hartstikke mee. Na een paar weken had ik al een compleet ander beeld van deze maand en had ik al besloten dat het prima is zo zonder kaas, boter, honing, melk en yoghurt. Er is zoveel anders, lekkers en goede alternatieven om van te genieten. Daarom heb ik besloten om gewoon zo verder te gaan. En heel soms even dubbel te genieten van goede kaas als ik daar echt echt zin in heb. Het leven is nog net zo leuk hoor; so Go Vegan!
De tosti appelstroop met appel (tosti appeltaart) kan ik ook van harte aanbevelen!
Haha, wat een goeie! Die ga ik zeker proberen: sounds good!
Zo is het maar net!
Tip voor Berlijn van een veganistische kennis (ik moet er nog heen): http://www.kopps-berlin.de/. Met vegan kaasplankje!
he Laurens, wat tof! Dat klinkt heel erg interessant :-). Thanx!