In een eerder blog (Ik reis dus ik besta) schreef ik over mijn redenen om weer voor langere tijd op reis te gaan. Een daarvan is dat ik op reis me meer dan anders kan verwonderen over zowel de bijzondere als de gewone dingen in het leven. In China gaat verwondering totaal vanzelf. China is op veel manieren een wonderlijk land. We hebben ons in de afgelopen twee weken verwonderd over de meest wonderbaarlijke dingen en tegelijkertijd over de meest gewone dingen van het Chinese leven. Hier volgt een kleine bloemlezing van onze meest bijzondere ervaringen.

 

Wonderschone plekken

In mijn vorige blog over Peking schreef ik al over de mooie plekken van Peking. Maar China is groot, heel erg groot en aan de wonderschone plekken lijkt hier geen einde te komen. In twee weken tijd kunnen maar een klein beetje van China zien en we weten nu al dat we ooit gaan terugkeren om nog veel meer van het land te kunnen ontdekken. Tot die tijd een kleine greep uit de collectie:

 

Een compleet leger uit klei

Laat ik beginnen met datgene waarvoor de stad Xi’an (ooit de hoofdstad van het Chinese rijk) over de gehele wereld bekend is: Het Terracotta Leger. Rond 259 – 210 BC, dus zo’n 2200 jaar geleden, is ter ere van de dood van Keizer Qin Shi Huang (die de eerste keizer was van de verenigde dynastie van China) een compleet, real size terracotta leger begraven. Het leger moest de keizer beschermen na zijn dood en het was niet de bedoeling dat iemand er na zijn dood van zou weten noch dat het ooit gevonden zou worden. Om dit te voorkomen is na de 11 jaar dat het duurde om het mausoleum en het leger te voltooien, iedereen vermoord die eraan heeft gewerkt. Een gruwelijk feit.

 

 

Origineel stonden de terracotta krijgers, paarden, boogschutters en officieren overeind en strak gerangschikt op gebakken tegels, tussen sterke muren en onder een afdak van houten balken dat bedekt was met gaas en vele lagen aarde. Het duurde tot 1974 voordat lokale mensen scherven van de krijgers en daarmee het hele leger, ontdekten. Ze hadden toen geen idee op wat voor wonderlijks ze gestuit waren. Delen van het leger worden nog steeds opgegraven uit een van de drie ‘pits’ waar heuvels aan zand en bergen aan terracotta onderdelen liggen te wachten om uitgeplozen en in elkaar gezet te worden. Het opgraaf en uitzoek werk is nog steeds gaande, ook al staat er al een gedeelte van het leger op hun originele plek in het gelid. Zij die nog over een hoofd beschikken, kijken stoïcijns voor zich uit en staan paraat voor de strijd met hun sterke paarden langs hun zijde. Het leger is een man-made wonder an sich. De grootsheid ervan is niet te bevatten en ik vind het moeilijk voor te stellen hoe mensenhanden dit alles gemaakt hebben, en dat ook nog eens 2200 jaar geleden.

 

Tibetaanse, Boeddhistische tempels en kloosters

 

Wenshu Klooster, Chengdu

 

Zowel in Peking, Xi’an als Chengdu zijn de Tibetaanse en/of Boeddhistische tempels of kloosters voor mij de mooiste en meest aangename plekken van de stad. Nu ik in China ben (en eerder al in Mongolië), realiseer ik me dat ik veel meer wil leren over het Boeddhisme. Ik voel me er mee verbonden en elementen spreken me aan, maar wandelend en voor me uit starend op het terrein van een tempel of klooster, voel ik het verlangen om meer ervan te begrijpen pas echt. In Peking bezochten we de grote Yonghegong Lama Temple (gebouwd in 1694), in Xi’an de Guangren Boeddhistische tempel (gebouwd in 1705) en in Chengdu brachten we een bezoek aan het Boeddhistische Wenshu klooster (uit 1681) met een prachtige tuin en rondwandelende praktiserende monniken.

De tempels en kloosters vormen een wereld van symbolen, rituelen, geschriften, goden, afgoden en Boeddhas in allerlei soorten en maten. Van groene en witte Tara’s, van Boeddha’s van het heden, verleden en de toekomst, en nog veel meer. Zonder vaak te weten wat de symbolen en rituelen precies betekenen en de goden en afgoden respresenteren is de sfeer op deze plekken onmiskenbaar wonderlijk. Er heerst een kalme sfeer die, zodra je de tempelgronden betreedt, uitnodigt tot rust en bezinning. Hier is taal geen barrière meer en spreekt de plek voor zich.

Guangren Boeddhistische tempel

 

Monniken wandelen door de gangen in geel-bruine gewaden, omwikkeld met een bruine of rode mantel en met hoog opgetrokken sokken waarin hun broekspijpen zijn gestopt. Hun uiterlijk noch hun missie is veranderd over de honderden jaren heen. Hier lijkt de tijd te hebben stilgestaan.

 

In de tuin van het vegetarische restaurant van het Wenshu Klooster, Chengdu

Terwijl ik langs de zalen en gebouwen van het Wen Shu klooster in Chengdu loop, hoor ik gezang. Het monotone chanten van de monniken brengt me in vervoering – een heimelijk verlangen naar rust, contemplatie en iets wat ik niet ken; een verlangen naar devotie, discipline, je energie schenken aan iets dat groter is dan jezelf; een spirituele taak of opdracht. Er ontstaat een verlangen naar het verwerven van spirituele wijsheid en het verkrijgen van antwoorden op existentiële vragen. Ik kan me de aantrekkingskracht ineens levendig voorstellen van de kaders die een religie en de houvast die de zingevende rituelen ervan, bieden. Hier eert men het spirituele en tegelijkertijd het gewone leven doordat de kleinste handelingen tot uitzonderlijke en spirituele handelingen zijn verheven door ze met oprechte aandacht uit te voeren. Iets wat we in het gewone leven zo weinig doen. Iedere beweging en ieder object heeft haar eigen betekenis – voor de ingewijden zijn het eeuwenoude en meer dan logische rituelen, voor ons vormen ze een onbekende en wondere wereld. De tijd heeft hier stil gestaan en de zoektocht naar de antwoorden van het leven, naar het Nirvana en naar het ultieme loslaten, gaat hier ongestoord door de moderne tijd, verder. Nou ja, bijna ongestoord dan. De monniken dragen net als wij een mobiele smart phone met zich mee in hun gewaden. Ze hebben er alleen vast een betere relatie mee dan wij.

Du Fu’s Fetched Cottage & Park – Chengdu

 

Op het terrein van Du Fu

 

Wat een verrassing! Op een middag dat we eigenlijk al moe waren van het bezoek aan een veel te drukke tempel en een veel te toeristisch straatje in Chengdu, besloten we toch even een kijkje te nemen in het museum van de beroemde Chinese dichter Du Fu. Hij leefde in het midden van de 7e eeuw en spendeerde vanwege een oorlog voor 4 jaar in Chengdu waar hij 240 gedichten schreef die wereld beroemd werden. Het park dat aan hem gewijd is bestaat uit zijn originele ‘Fetched Cottage’, een pagode, vele gallerijen met verschillende tentoonstellingen en een prachtige tuin vol bonsai bomen, riviertjes, vijvertjes, bananenbomen, kleine prieeltjes en kronkelende paadjes. Iemand speelt op zijn dwarsfluit en er zitten wat heren rustig te kaarten. De door Du Fu geschreven gedichten zijn in Chinese tekens gekaligrafeerd in zwarte steen en zijn bevestigd aan de witte muur. Oh zo jammer dat er geen Engelse vertalingen bij zijn geschreven. We verliezen onze weg in de mooie tuin en struinen uren rond.hangt. Het is hier vredig, groen en sprookjesachtig en er hangt een poëtische, inspirerende en bijna betoverende sfeer. Ik zou deze plek tot de mooiste plek van Chengdu willen benoemen.

 

Wonderlijk (makkelijk) reizen in China

Ik zag er tegenop om te reizen in China. Wij vermijden georganiseerde tours bijzonder graag en regelen alles het liefst zo veel mogelijk zelf. De mogelijke taalproblemen, afgezet worden waar je bij staat, niet weten waar je treinkaartjes kan kopen, of sowieso niet weten waar je precies bent door een niet-functionerende Google-maps (omdat Google geblokt wordt hier): Ik zag allerlei beren op de weg die ons het reizen ingewikkeld zouden kunnen maken. Maar zowaar, het valt allemaal 1000% mee. Ten eerste is iedereen hier super hulpvaardig ook al snappen ze niet wat je zegt of precies wilt. Met een vertaal-app en briefjes met Chinese tekens, kom je al een heel eind. Sterker, je weg zo moeten vinden op plekken waar nauwelijks westerlingen komen leidt alleen maar tot onvergetelijke situaties waarbij een horde Chinese mannen om je heen staan en in het Chinees steeds harder zeggen en druk wijzen waar je heen moet. Daarbij, treinkaartjes koop en betaal je gewoon online via een Britse organisatie, en ter plekke zijn de trein- en metrostations net vliegvelden inclusief de engelstalige borden. In de metro (sowieso een ideaal OV systeem in de grote Chinese steden) kan je je voortgang gewoon volgen met oplichtende lampjes. Bovendien werkt Apple-maps hier wel gewoon en dus ben je nooit echt verloren zolang je telefoon werkt. Eigenlijk is reizen in China helemaal niet moeilijker dan in ieder ander Aziatisch land, sterker, het is bij mij nog nooit zo soepel verlopen. Het openbaar vervoer is bijster efficiënt geregeld en zelfs verder weg gelegen locaties (zoals de Chinese muur, het leger van Xi’an en de panda’s van Chengdu) zijn met het openbaar vervoer prima te bereiken. Mijn conclusie is dat zelf reizen in China meer dan goed te doen is waar je je ook bevindt: óf het is zeer efficiënt geregeld en we kunnen alles zelf uitzoeken, of het is gewoon niet geregeld en dan kom je er met Chinese hulp ter plekke uit. Het komt in ieder geval altijd goed!

In China zijn er allerlei manieren om te reizen; fiets-, e-brommer en gewone taxi’s, metro’s, stads-, regio- en lange afstandsbussen, gewone treinen en zogenaamde ‘bullet’ treinen die vergelijkbaar zijn met de TGV. Even een leuk weetje tussendoor: Wist je dat Mongolië en China een ander treinrails-netwerk hebben? Dit betekent dat als je van Mongolië naar China reist met de trein, zoals wij deden, het onderstel van iedere wagon onafhankelijk verwisseld moet worden! En dat gebeurt in een gigantische rangeerhal en ook nog eens zonder dat je de trein verlaat. Hoe? Nou, vanuit het achterraampje van onze wagon konden we zien hoe de wagon voor ons werd afgekoppeld, door enorme hydraulische krikken 1,5 meter van zijn onderstel werd opgetild en zo de oude en nieuwe onderstellen onder ons door werden weggereden. Deze hele exercitie duurde ongeveer 3 uur en in die tijd kan je dus niet plassen…. u zijt gewaarschuwd!

Een ander leuk treinweetje van China: Onze reis van Peking naar Xi’an deden we met de supersnelle bullet train die zo’n 300 km p/u gaat, en je zo dus 1200 km in 6 uur kan afleggen. Dat is wonderlijk snel an sich, maar we ontdekten een wonderlijke oplossing tot een raadsel dat ons tot het einde van de reis had beziggehouden. Namelijk waar die pedalen onder de buitenste stoel van onze rij van 3 stoelen nu toch voor waren. Terwijl we de trein verlieten kwam er een dame die bruusk op de pedaal trapte en zonder pardon de hele rij van drie stoelen om zijn as draaide, en de volgende, en de volgende en zo alle stoelen uit de hele trein omdraaide zodat iedereen op de weg terug naar Peking weer vooruit zou reizen! Een wonderlijk systeem, dacht ik zo.

 

De meest Wonderlijke Dieren

 

 

Oh mijn god! We waren natuurlijk niet zomaar naar Chengdu afgereisd: de stad staat bekend om haar reservaat voor  reuzenpanda’s! En werkelijk, er zijn nauwelijks grappigere, aandoenlijkere en koddigere dieren voor te stellen dan kleine panda’s. In het speciale panda breeding centrum in het tropische woud nabij Chengdu doen ze onderzoek naar en boeken ze successen met het ter wereld brengen van kleine pandaatjes in gevangenschap maar wel om ze vervolgens in het wild te kunnen uitzetten. Alles met als doel om de panda-populatie in de wereld op peil te houden want nog steeds is het bijzondere dier bedreigd. Hier in Chengdu krijgen ze voor elkaar wat in gevangenschap nauwelijks lukte; het bezwangeren van vrouwtjes panda’s (met kunstmatige inseminatie) en bereiken ze een 100% overlevingsrate van de pasgeboren panda’s die maar een luttele100! gram wegen bij de geboorte. We leren dat dit 1 duizendste is van het gewicht van een volwassen panda vrouwtje en in verhouding zijn de kleine panda’s (die meer weghebben van jonge, kale hondjes) dus echt bizar klein en kwetsbaar na geboorte. De helft van de zwangere panda’s bevalt in de natuur overigens van een tweeling en in de natuur kiezen ze alleen de sterkste om groot te brengen. In Chengdu hebben ze daar iets op bedacht; door de kleine panda’s vanaf geboorte iedere dag 10 keer te verwisselen, krijgen beide kleine tweeling panda’s de beste zorg van zowel de panda moeder als de mensen van het centrum en zijn tot nu toe alle geboren kleintjes op die manier groot gebracht tot gezonde panda’s.

Inmiddels hoef je niet meer naar China af te reizen om van panda’s te genieten nu er twee panda’s (origineel uit het centrum in Chengdu) in Nederland wonen. Hoewel ik zelf totaal niet van dierentuinen houd, zie ik het nut van Chengdu’s reservaat en centrum wel in: zij zorgen ervoor dat terwijl het leefgebied van de panda steeds kleiner wordt, er meer bewustzijn is onder mensen in China (en de rest van de wereld) over de desastreuze effecten van ontbossing.

 

Wonderlijk goed eten

 

 

Eten in China is een beleving gewoon omdat het zo ontzettend goed is! Ze houden hier van lekker eten en wij ook dus dat is een goede combinatie. En lekker eten kan overal in China; zelfs op metrostations is er eten te krijgen wat wij ons alleen in de betere Aziatische restaurants kunnen voorstellen. In de stations zijn gangen gevuld met kleine eettentjes waar verse noodles, gyoza en kleine broodjes bapao handgemaakt worden. S ochtends zitten mensen al hun mise en place (voorbereiding) te doen aan hun eigen toonbanken. Bakjes worden gevuld met verse groenten, noedels, paddestoelen en stukjes vlees worden geregen aan stokjes. Als we honger hebben weten we dat er op een paar honderd meter lopen afstand altijd een tentje zit met allerlei heerlijks. Het is echt genieten hier!

 

Vegan hot-pot in Chengdu

 

Inmiddels weten we ook van het bestaan van veganistische Boeddhistische restaurants met zeer uitgebreide menu’s waarin alles nagemaakt wordt; kip, varkensbuikspek, vis etc. Hier bestel je voor goede prijzen vreselijk veel, pittig en lekker eten. Wat zouden we graag dit soort plekjes in Nederland vinden in plaats van de vele ‘Chin-Inds’.
In Xi’an namen Leo en Fiona, onze Chinese hosts ons mee naar Laoban Hot Pot. De hot pot is een echt fenomeen hier en komt uit de regio Sichuan; waar ook de Sichuan peper vandaan komt. Deze bloemige, rode peperkorrel maakt gerechten niet alleen gierend heet, maar zorgt ook voor een bizarre speekselproductie in je mond zodra je op een van de peperkorrels bijt. In het restaurant bestelden we een ‘hot & spicy’ hot pot: een grote metalen kom gevuld met een helderrode en gloeiend hete soep waarin alleen maar stukjes rode peper en rode peperkorrels dobberden. Net zoals we tuis met fondue doen, lieten we in deze borrelende rode soep een collectie aan groenten, tofu en noedels glijden om ze even mee te laten koken en vervolgens op te peuzelen. Daarbij leerden we snel een belangrijke hot-pot-les: ‘Eat when eat, breathe when breathe!’. Bij mijn eerste hap bezweek ik bijna onder de peperdamp die mijn keel was binnengedrongen. Ondanks dat het gloeiendheet was in de zin van warm én spicy, hebben we enorm genoten!

Wie wil er met mij een hot pot restaurant beginnen in Utrecht?!

Naast het lekkere eten hebben we ook wat kleine wonderlijkheden gezien aan de tafel in restaurants. In Peking hadden ze een hele bijzondere manier van het afruimen van de tafels bedacht. Naast ons hoorden we een luidruchtig gerammel van servies en zagen we de serveerster de tafel afruimen met servies, glazen en tafelkleed en al. Ze pakte de punten van het kleed samen alsof ze een snoeppapiertje om een bonbon deed en nam de buidel mee naar de keuken om de inhoud daar te dumpen. In Xi’an verraste onze serveerster ons door de restaurantvloer te besprenkelen en daarna te boenen met de niet gedronken thee uit de potjes op tafel!

 

Wonderlijkheden op straat

 

Wandelen in het ‘Moslim district’ in Xi’an

 

Ik vind het gewone leven in de stad in China behoorlijk prikkelvol. Er gebeurt zo vreselijk veel op een stukje gewone straat in Peking, Xi’an en Chengdu; het is er werkelijk nooit saai en je kan zo op iedere hoek van de straat uren zitten om het spektakel te bekijken. Ik klaag nooit meer over drukte in Utrecht. Flikkerende reclameborden, neon lichtbakken, grote posters, drukke etalages en overal felrode borden en teksten: Ik moet de helft ervan wegfilteren om niet meteen overprikkeld te raken zodra ik in China de straat oploop. Om aan het spektakel bij te dragen en mensen nog meer te overtuigen hun winkel te betreden vinden enkele Chinese ondernemers in Xi’an het een goed idee om iemand buiten te zetten die met een microfoon of een megafoon (jawel!) de dagaanbieding aankondigt (denk ik- ik heb geen idee wat ze roepen). Dat het beoogde effect volledig teniet gaat als iedere winkel op rij dit doet, weerhoudt hen er niet van deze verkoopstrategie voort te zetten :-).

Wat in Nederland een gewoon avondje uit is, is in China een hele belevenis: naar de bios gaan. Bij de kassa bleek dat we niet genoeg contant geld (180 yuan) bij ons hadden voor twee kaartjes voor de nieuwe ‘Spiderman’. Na wat overleg onder de collega’s – die ons wat lacherig en nieuwsgierig aankeken – bekokstoofden ze een plan. Hadden we wel 140 yuan? Dan mochten we toch naar binnen. Jeej! Maar dat niet alleen, ze gebaarden ons dat we even bij het buffet moesten wachten want we kregen een mega bak popcorn, twee mega cola’s en twee zakken chips toegestopt… huh? Maar dit maakt het toch alleen maar duurder? Hoe dit precies werkte weet ik nog steeds niet, maar we hadden een toffe avond met Spiderman en bergen popcorn!

In Nederland weet ik uit ervaring dat voor alles wat je aan dansen op straat wil doen je een vergunning nodig hebt. In de zomer kan je op het stadhuisplein van Utrecht een tango dansje doen, maar dat is allemaal van tevoren geregeld en afgestemd met de gemeente. In China echter, mag je dan wel niet op allerlei westerse websites (zoals google, g-mail, facebook en instagram), maar dansen op straat kan dan weer wel overal! Dat is dus weer een ontzettende meevaller en het wordt dan ook op ieder geschikt pleintje gedaan. Groepen, vooral oudere mensen verzamelen zich voor allerlei soorten dans: de klassieke Ballroom en Latin dansen zijn populair, maar ook het inline dansen op Chinese housemuziek en volksdansen met parapluutjes en stoffen ‘pak soys’ komt langs. Overigens gaat ieders muziek dwars door elkaar dus na een halfuurtje zijn wij er al helemaal klaar mee, maar de oudjes lijken er geen genoeg van te kunnen krijgen.

 

Dagelijks kan je dansen op de pleinen van Xi’an

 

Natuurlijk is het Chinese terracotta leger wonderlijk; het is een van de meest bekende opgravingen ter wereld! Maar ook over kleine, dagelijkse dingen kan je je hier verwonderen. Zo waren we in Xi’an op het spoor gekomen van een Chinees veganistisch eettentje. Geen hip eettentje zoals je in Peking kan tegenkomen, maar een oprecht Boeddhistisch veganistisch eettentje met foto’s van bezoekende monniken aan de muur. Hier sprak onze serveerster geen ander woord Engels dan ‘no meat’, wat wij met een ‘perfect!’ beantwoorden. Bestellen was echter een hele klus en toen ze door had dat we haar Chinees niet verstonden deed ze iets wat in onze ogen best wonderlijk was; ze schreef het op…in het Chinees! Toen Bart lachend duidelijk maakte dat hij ook daar niets van snapte, schreef ze het nogmaals op en liet ze het aan mij lezen: ‘als hij het niet snapt, snapt zij het misschien’, moet ze gedacht hebben. Het grappige is; ze was niet de enige die dat deed. Ook toen we de weg op straat vroegen op zoek naar onze Air BnB, schreef de bewaker in Chinese tekens op wat hij bedoelde, liet het Bart lezen die vervolgens zijn schouders ophaalde en verbaasd keek, en liep daarna naar mij in de hoop dat ik er wel wijs uit kon.

 

 

Wonderlijke Engelse teksten vindt je in China overal op straat; op t-shirts, verpakkingen, op verbodsborden en op verklarende bordjes in musea. De vertalingen uit het Chinees gaan hier tot ons genoegen weleens fout en dat leidt tot hele vreemde teksten waar soms geen touw aan vast te knopen is. Zo las ik op een pak koekjes deze Chinese ‘wijsheid’: “Don’t forget the things you once you owned. Treasure the things you can’t get.” Misschien ben ik nog niet ver genoeg gevorderd in het Boeddhisme en ligt het aan mij, maar ik snap er wenig van. Een collectie uit de verbodsborden: “No Sundried” – met een plaatje erbij dat je geen papier in het toilet moet gooien, “Garbage does not fall you and I benefit!”, of het vreemde: “Green grass. Please don’t trample civilization travel”. Soms echter gaat de vertaling echter juist heel goed en staat er iets zeer poëtisch, zoals: “May your hands show mercy, and may your feet care for the green earth” – Kijk, daar kunnen wij nog iets van leren!

 

 

Onze tijd in China zit erop. Vandaag vertrekken we naar Maleisië. Maar we gaan hot pot, onze vrienden Leo en Fiona, de panda’s en de vele mooie plekken in China missen. We hebben een onvergetelijke tijd gehad hier en zelfs in maar 2,5 week hebben we zoveel moois gezien dat het niet te beschrijven is.

>> In the making: De beklimming van Mt Emei – het was zo’n bijzondere ervaring dat ik het bewaar voor een eigen blog :-). Snel meer!